ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ
ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 1965
Εντυπώσεις από εκδρομή
Σπουδαστών
του Μουσουλμανικού Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου - Ξάνθης
Αφιέρωση
στο γιο μου Διονύση Π. Θεοχαρίδη,
που γεννήθηκε τη χρονιά της εκδρομής
(1.12.1965)
και ως τα έξι του χρόνια έπαιξε και
μεγάλωσε με τα Πομακάκια
του Εχίνου και της Πάχνης
ΞΑΝΘΗ
2011
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΝ
«Με την άδεια
του Θεού και με την βοήθεια της Κυβέρνησής μας, το πρωινό της 20ής Ιουνίου 1965
περί την εβδόμην ώραν, ο όμιλος των 27 σπουδαστών του Ιεροσπουδαστηρίου μας,
έχων επικεφαλής εμέ τον Χατζή - Αχμέτ Χουσεΐν και τον εκ των Ελλήνων συναδέλφων
μου, κ. Πέτρο Θεοχαρίδη, αναχωρούμε από το χωριό μας Εχίνος δια του λεωφορείου
του Παναγιώτη Καζάκη, ο οποίος το οδηγεί.
Κατά την αναχώρησιν, εις τα αγνά και αθώα πρόσωπα των
σπουδαστών ήτο ζωγραφισμένη μία λάμψις ευθυμίας και χαράς.
Εκείνη η χαρά, εκείνο το λικνιστικό
ξεκίνημα, προκαλούσε την προσοχή του κάθε θεατή. Εκείνο, που δημιουργούσε την
χαρά ήτο ότι θα βλέπαμε την μητέρα πατρίδα, θα μαθαίναμε, θα εμβαθύναμε τις
γνώσεις μας και θα την γνωρίζαμε από κοντά ». (Βλ. σελ.293)
|
ΦΩΤΟ 1 Ο Χουσεΐν Χατζή Αχμέτ χότζας
|
Τώρα, ύστερα
από όσα είδα και ήκουσα η πίστις μου και η πεποίθησίς μου ενισχύθησαν εις τον
υπέρτατον βαθμόν και αι ευχαί μου συνοδεύουν την ευόδωσιν των καταβαλλομένων
από όλες τις πλευρές προσπαθειών.
Τι ευτυχία
και δι’ ημάς τους Μουσουλμάνους που ζούμεν ως μειονότης υπό την προστασίαν του
Ελληνικού Κράτους, που αγαπά την ελευθερίαν, την δικαιοσύνην και την πρόοδον. (Βλ. σελ. 313)
Χουσεΐν Χατζή
Αχμέτ»
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙ0
Ο Διευθυντής του Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου κ. Ιχτιάρ Χαφούζ Μεχμέτ με επιστολές του
προς τον κ. Υπουργό Βορείου Ελλάδος, τον Γενικό Επιθεωρητή του Υπουργείου
Εσωτερικών κ. Μιχαήλ Σκουλά, τον Νομάρχη Ξάνθης κ. Χαρίλαο Δώδο και το Γενικό
Διευθυντή του Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος κ. Σ. Διαμαντόπουλο, ευχαρίστησε
αυτούς για τη μεγάλη και όμορφη εκδρομή του Ιεροσπουδαστηρίου με τα ακόλουθα
λόγια:
«Επί τη ευκαιρία της επανόδου των μαθητών μας εκ της
ωραιοτάτης εκδρομής των, την οποίαν η Ελληνική Διοίκησις και το Βασιλικόν
Εθνικόν Ίδρυμα προσεφέρατε, αισθάνομαι την υποχρέωσιν να απευθυνθώ προς υμάς
δια να σας εκφράσω τας θερμάς ευχαριστίας και την ευγνωμοσύνη μου.
Εις την Ελλάδα βεβαίως όλοι οι Έλληνες πολίται ζώμεν
εν πλήρει ισότητι, ισονομία και ισοπολιτεία. Έτι περισσότερον, ημείς οι
Μουσουλμάνοι τυγχάνομεν του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος της Ελληνικής Πατρίδος
μας. Εις την τέλεσιν των θρησκευτικών καθηκόντων μας είμεθα απολύτως ελεύθεροι,
οπουδήποτε της Ελληνικής Επικρατείας και αν ευρισκόμεθα.
Υπό του κράτους
χτίζονται τεμένη και σχολεία,
ενισχύονται πλουσιοπαρόχως τα Βακούφια, διορίζονται διδάσκαλοι, ιατροί,
μαίαι. Χορηγούνται μαθητικά συσσίτια και ενισχυόμεθα παντοιοτρόπως.
|
ΦΩΤΟ 2 Ο
Διευθυντής του Μουσ.
Ιεροσπουδαστηρίου
Εχίνου – Ξάνθης χότζας Ιχτιάρ
Χαφούζ Μεχμέτ
|
Και η δεκαήμερος
εκδρομή, την οποίαν επραγματοποίησαν οι μαθηταί μας εις Θεσσαλονίκην, Αττικήν, Αθήνας και Πελοπόννησον, εις τα πλαίσια αυτής
της στοργής τοποθετείται.
Σας ευχαριστούμε και σας ευγνωμονούμε».
Εν
Εχίνω Ξάνθης, τη 28η Ιουνίου 1965
Ο
Διευθυντής
του Μουσουλμανικού Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου
(υπογραφή-σφραγίδα)
Ιχτιάρ Χαφούζ Μεχμέτ»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Οι
σπουδαστές των μεγαλύτερων τάξεων του
Μουσουλμανικού Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου, μ’ επικεφαλής τον Χότζα Χουσεΐν Χατζή Αχμέτ και εμένα, το δάσκαλο
Πέτρο Θεοχαρίδη, από τις 20 μέχρι τις 29 Ιουνίου 1965, πραγματοποιήσαμε μια
10ήμερη μορφωτική και ψυχαγωγική εκδρομή στην πρωτεύουσα της πατρίδας μας, Αθήνα,
και σε πολλές άλλες πόλεις και περιοχές της Ελλάδας.
Την οικονομική δυνατότητα μας την πρόσφερε το Κράτος μας
και το Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα. Έτσι, η Ελληνική Πατρίδα μας έδειξε για άλλη μια
φορά πόσο μεγάλο είναι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της προς τους Μουσουλμάνους και
το Ιεροσπουδαστήριο Εχίνου.
Επί 10 ολόκληρες ημέρες ζήσαμε σαν σε όνειρο.
Ψυχαγωγηθήκαμε και μορφωθήκαμε. Απολαύσαμε την όμορφη Ελληνική φύση. Γνωρίσαμε θαυμαστά πράγματα του
αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Είδαμε ιστορικούς τόπους και αρχαιολογικά μνημεία
και διαπιστώσαμε τη σύγχρονη πρόοδο της Πατρίδας μας. Πήγαμε στην Καβάλα, στη
Θεσσαλονίκη, στην Πέλλα, στο Βόλο, στην Αθήνα, στο Σούνιο, στον Πειραιά, στην
Κόρινθο, στο Ναύπλιο, στην Επίδαυρο …
Είδαμε λιμάνια, εργοστάσια, αεροδρόμια, τεράστια
τεχνικά έργα. Διανύσαμε τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα μέσα σε απέραντες πεδιάδες …
Γνωρίσαμε την ωραία Ελληνική ζωή και θαυμάσαμε την όμορφη πατρίδα μας. Έτσι, η
εκδρομή μας, που οργανώθηκε τέλεια κι εφαρμόστηκε πιστά το θαυμάσιο πρόγραμμά της,
είχε σε μας πραγματικά ευεργετική ψυχαγωγική και μορφωτική επίδραση.
Τις εντυπώσεις αυτής της εκδρομής μας παρουσιάζουμε, σ’ αυτό μας το βιβλίο.
Θεσσαλονίκη,
Σεπτέμβριος 1965
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Τις
σημειώσεις των εντυπώσεων αυτού του βιβλίου τις γράψαμε αμέσως μετά την
επιστροφή μας από την εκδρομή. Επιθυμία όλων μας ήταν να τις τυπώσουμε, για να
τις έχουμε «ζωντανό» ενθύμιο σ’ όλη μας τη ζωή. Δεν το καταφέραμε όμως, για
λόγους οικονομικούς. Και πέρασαν από
τότε 46 χρόνια! Στο μεταξύ, ο συνάδελφος Χότζας Χουσεΐν Χατζή Αχμέτ συγχωρέθηκε
και οι Σπουδαστές μας έγιναν ηλικιωμένοι, 60 και παραπάνω ετών.
Εγώ,
ζωντανός ακόμα, δεν ξέχασα τους Σπουδαστές μου. Ούτε λησμόνησα την επιθυμία
τους να έχουν τις θαυμάσιες εντυπώσεις μας απ’ αυτήν την εκδρομή γραπτές, σε
βιβλίο. Και να τώρα, «Κάλλιο αργά παρά ποτέ»,
πραγματοποιείται η επιθυμία τους.
Απαιτήθηκαν
γι’ αυτό ισχυρή θέληση, υπομονή, επιμονή, πολύς χρόνος και ο υπολογιστής μου με
όλα τα σχετικά ηλεκτρονικά μηχανήματα. Έτσι, με έξοδα, που άντεξε η σύνταξή μου,
και με δουλειά εξοντωτική για την ηλικία μου (όμως ευχάριστη), έφτασα σ’ αυτό
το έξοχο, νομίζω, αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα
- δημιούργημα καλής διάθεσης, ξεχωριστής προσφοράς και μεγάλης αγάπης δασκάλου
προς τους μαθητές του. Χαίρομαι που τα κατάφερα.
Είμαι
βέβαιος ότι οι Σπουδαστές μου, αυτό το βιβλίο (και βιβλίο τους), θα το
εκτιμήσουν, θα το καμαρώσουν, θα το απολαύσουν. Αυτό θα φέρνει στο μυαλό τους
τις «γλυκές» αναμνήσεις, που κερδίσαμε, και τις μεγάλες συγκινήσεις και χαρές,
που νιώσαμε τότε. Επί πλέον, θα δίνει χαρά και ικανοποίηση στις οικογένειές
τους αλλά και στους κατοίκους της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Θεωρώ, επίσης, ότι αυτό
το βιβλίο θ’ αποτελεί χρήσιμο ενημερωτικό βοήθημα (Τουριστικό οδηγό) σε κάθε Αναγνώστη, όταν αυτός θα ταξιδεύει
στη γραμμή: Εχίνος – Ξάνθη – Καβάλα – Θεσσαλονίκη – Πέλλα – Βόλος - Αθήνα – Αττική
- Κόρινθος - Ναύπλιο – Επίδαυρος – Λαμία – Λάρισα - Κατερίνη και αντίστροφα.
Εύχομαι,
ολόψυχα, το επί πολλά χρόνια αναμενόμενο αυτό βιβλίο να φτάσει έγκαιρα και να
φέρει χαρά και ικανοποίηση σε όλους.
Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 2010
ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ
ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΜΟΥ ΧΟΤΖΑΔΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΟΥ ΙΕΡΟΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΧΙΝΟΥ
Χαφούζ Μεχμέτ Ιχτιάρ – Τζεμάλ Κιοσσέ – Χουσεΐν Χατζή Αχμέτ –
Τάκη Φωτέλλη – Μεχμέτ Αγκά – Μεχμέτ-Εμίν Βελή-Μπασιά.
Ας είναι ελαφρό το χώμα που τους σκεπάζει.
Πέτρος Δ. Θεοχαρίδης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο τόπος μας, οι άνθρωποί μας
Ο Εχίνος είναι το μεγαλύτερο και
κεντρικότερο από τα ορεινά Μουσουλμανικά χωριά του Νομού Ξάνθης.
ΦΩΤΟ 3 Το χωριό Εχίνος (από δυτικά)
Βρίσκεται
27 χιλιόμετρα βόρεια της Ξάνθης. Γύρω – γύρω του υψώνονται βουνά κι αυτό
«φωλιάζει» στην αριστερή όχθη του ποταμού Κομψάτου, που τρέχει ανατολικά. Τα
σπίτια του είναι διώροφα ή τριώροφα από την πλευρά του ποταμού, ενώ έχουν ένα
πάτωμα λιγότερο από την πλευρά του βουνού. Τα τρία τζαμιά, με τους ψηλούς
μιναρέδες, που ξεχωρίζουν από μακριά, μαρτυρούν τη μουσουλμανική θρησκεία των
κατοίκων του. Αυτά αποτελούν τους ιερούς τόπους της κοινής λατρείας του Μωάμεθ.
Οι
άνθρωποι του Εχίνου, όπως και όλοι οι Μουσουλμάνοι της Ροδόπης, είναι
καλόκαρδοι, φιλειρηνικοί, εργατικοί, φιλήσυχοι και πολύ θρήσκοι. Ασχολούνται
κυρίως με την καπνοκαλλιέργεια και τη δασική εκμετάλλευση.
Στο
νεόδμητο δημοτικό σχολείο του φοιτούν 450 μαθητές, ενώ τα μικρότερα παιδιά του
χωριού απασχολούνται στο «Σπίτι του παιδιού».
Στον
Εχίνο λειτουργεί και το Μουσουλμανικό Ιεροσπουδαστήριο
Εχίνου. Σ’ αυτό μπορούν να φοιτούν 100
σπουδαστές από όλη τη Θράκη. Όμως, αυτή την περίοδο, όλοι οι σπουδαστές μας
προέρχονται μόνο από την ορεινή περιοχή του Νομού Ξάνθης. Η ηλικία τους δεν
περιορίζεται χρονικά κι έτσι ξεκινά από τα δεκατρία και φτάνει και τα σαράντα.
Το Μουσουλμανικό Ιεροσπουδαστήριο
Εχίνου προσφέρει
ανώτερη εκπαίδευση, φυσικά, περισσότερο
θρησκευτική. Λειτουργεί από το 1903, περίπου, με την καθοδήγηση, διοίκηση και
ευθύνη της Βακουφικής (Θρησκευτικής) Επιτροπής
Εχίνου, η οποία διαχειρίζεται την περιουσία, κινητή και ακίνητη των
Βακουφίων, ενώ φροντίζει και για τη συντήρηση και λειτουργία των τζαμιών και
του Ιεροσπουδαστηρίου. Όμως, από το 1957, η Βακουφική αυτή επιτροπή δεν
προσφέρει καμιά οικονομική ενίσχυση στο Ιεροσπουδαστήριο, του οποίου όλες οι
δαπάνες καλύπτονται από το Ελληνικό Δημόσιο.
ΦΩΤΟ 4 Το
Μουσουλμανικό Ιεροσπουδαστήριο Εχίνου
Το
Μουσουλμανικό Ιεροσπουδαστήριο Εχίνου είναι ένα εκκλησιαστικό σχολείο
μεταδημοτικής εκπαίδευσης. Οι απόφοιτοί του
διορίζονται ως χοτζάδες (δάσκαλοι) των Μουσουλμανικών Σχολείων και ως
ιμάμηδες (παπάδες) στα τζαμιά (εκκλησίες) της Μουσουλμανικής (Μωαμεθανικής)
θρησκείας. Η φοίτηση στο Μ. Ιεροσπουδαστήριο είναι πενταετής και οι σπουδαστές
του διδάσκονται, από τους χοτζάδες (στην τουρκική γλώσσα) Θρησκευτικά,
Θρησκευτική ιστορία, Ηθική, Αραβική γλώσσα, Αραβικό νόμο, Αραβική ομιλία,
Τουρκική γλώσσα, Αριθμητική, Γεωμετρία, Φυσική. Από τους κρατικούς δασκάλους (στην
Ελληνική γλώσσα) διδάσκονται Ελληνική γλώσσα, Ιστορία και Γεωγραφία. Οι
σπουδαστές και οι απόφοιτοι του Μουσ. Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου διακρίνονται για
την εργατικότητα, τη φιλομάθεια, την ευγένεια και τις υγιείς ανθρωπιστικές
αξίες. Λαχταρούν τη μόρφωση και αγωνίζονται να μεταδώσουν τις γνώσεις τους
στους συμπατριώτες τους. Αγαπούν τον τόπο τους και ενδιαφέρονται να βοηθήσουν
στην άνοδο του βιοτικού, οικονομικού, μορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου των
συμπατριωτών τους. Μελετούν τα μαθήματά τους με ζήλο, ενώ δεν χάνουν ευκαιρία
να πλουτίσουν τις γνώσεις τους.
ΦΩΤΟ 5 Το διδακτικό
προσωπικό του Μουσουλμανικού Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου (περιόδου 1964 - 1971) με
τους απόφοιτους έτους 1970
Το Διδακτικό προσωπικό του Μουσουλμανικού Ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου αποτελείται
από πέντε χοτζάδες και δύο δασκάλους. Εικονίζονται, καθισμένοι, στην παραπάνω
ΦΩΤΟ 5 και είναι, από αριστερά προς τα δεξιά, οι εξής:
Χουσεΐν Χατζή Αχμέτ, Τζεμάλ Κιοσσέ, Πέτρος Θεοχαρίδης, Χαφούζ-Μεχμέτ Ιχτιάρ (Διευθυντής), Τάκης (Νικόστρατος) Φωτέλλης, Μεχμέτ Αγκά (Μουφτήογλου), Μεχμέτ-Εμίν Βελή–Μπασιά
Στην ίδια φωτογραφία
εικονίζονται και οι απόφοιτοι του 1970, από αριστερά:
Ιμάμ Φεχμή, από Κένταυρο -
Εμπλιούκ Ιμπραχίμ, από Σμίνθη
- Κιοσέ Χιλμή, από τον Εχίνο -
Χαφούζογλου Χουσεΐν, από τον Εχίνο
- Μέτσο Μεχμέτ-Εμίν, από τον
Εχίνο -
Καράνταη Φαΐκ, από το Ωραίον
- Μαχμούτ Φαρούκ, από την
Κοτύλη -
Εμίν Χουσνή, από το Δημάριο
- Ιμάμ Φεχμή, από τον Εχίνο - Τζαμπάζ Χασάν, από τη Γλαύκη - Τσιλ
Χακκή, από το Ωραίον – Κιρλή Αλή, από το Ωραίον
- Ιχτιάρ Χουλουσή, από τον Εχίνο.
ΦΩΤΟ 6 Άποψη του
Εχίνου (από νότια)
Το Μ. Ιεροσπουδαστήριο Εχίνου στο κέντρο δεξιά, δίπλα
στο τζαμί (βέλος)
και τους άλλους Άγιους Τόπους της Μουσουλμανικής (Μωαμεθανικής)
θρησκείας
ΦΩΤΟ 8 Εχίνος: Προσευχή σε τζαμί
